Xã Ngư Lộc (Hậu Lộc) từ lâu đã nổi tiếng là nơi có lượng hải sản phong phú, tươi ngon với nhiều phương thức chế biến đặc sắc, trong đó cá thu nướng là một trong những thức quà quê được mọi người biết và đặt hàng để làm quà biếu những vị khách phương xa.
Theo những người dân địa phương, muốn cá thu nướng ngon thì trước hết cá phải tươi và bảo quản tốt. Hàng năm từ tháng 11 đến khoảng tháng 2 âm lịch là thời điểm con cá béo nhất, nhiều thịt nhất, họ bắt đầu thu mua và cấp đông trong kho lạnh để xẻ thịt nướng và bán quanh năm. Sở dĩ họ không thu mua cá vào mùa hè vì mùa này là mua sinh sản của cá nên con cá thường gầy, ít thịt, đánh bắt lên bờ gặp thời tiết nắng nóng cũng không giữ được độ tươi ngon.
Nướng cá được xem là một trong những công đoạn đòi hỏi kinh nghiệm, từ khâu chọn than cho đến nhen lò nướng cá. Than nướng, lò nướng, vỉ nướng được chuẩn bị rất cầu kỳ, đảm bảo tiêu chuẩn nướng cá ngon nhất, tránh khói bụi khi nướng. Cá sau khi được rã đông tự nhiên sẽ được xẻ thành lát, phơi ra ánh nắng tự nhiên cho ráo nước, sau đó được xếp ngay ngắn lên các giàn và đưa lên lò nướng dưới than hoa. Ban đầu sẽ cho cá tiếp xúc gần với than, sau đó đưa lên các giàn cao hơn để cá chín dần dần, không bị cướp lửa, chín ép. Trong quá trình nướng, phải trở, lật thường xuyên, không chú ý cá sẽ bị cháy... Một mẻ cá nướng từ lúc đưa lên lò đến lúc chín mất khoảng 25 - 30 phút đối với cá to và từ 10 - 15 phút đối với cá loại nhỏ. Cá sau khi nướng để nguội hẳn rồi bọc qua lớp giấy sạch. Miếng cá đạt tiêu chuẩn là miếng có màu hơi vàng, không cháy, không bị chảy mỡ và đặc biệt phải có mùi thơm đặc trưng của món cá nướng.
Nướng cá thu - nghề đặc trưng của xã Ngư Lộc, mang lại thu nhập cao cho người làm nghề.(Ảnh: Tăng Thuý)
Đa phần sản phẩm cá thu nướng ở xã Ngư Lộc được đóng gói bằng thủ công, không có bao bì. Nhằm phát huy nghề truyền thống, tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu dồi dào, những năm gần đây, nhiều cơ sở chế biến đã mạnh dạn đầu tư kho bảo quản, máy cắt cá, máy hút chân không... để nâng tầm sản phẩm, tăng doanh số.... với quyết tâm xây dựng cá thu nướng của mình thành sản phẩm OCOP”, đưa sản phẩm cá thu nướng Diêm Phố tham gia chương trình OCOP.
Với hương vị đặc trưng, cá thu nướng Diêm Phố không chỉ bán ở các chợ quê, trong tỉnh mà còn theo ô tô, máy bay đến tận Hà Nội, Sài Gòn... Nhiều người con miền biển xa xứ khi về thăm quê hay du khách nơi khác đến vùng này, khi rời đi bao giờ cũng tìm mua cho được mấy lát cá thu nướng thơm ngon, bổ dưỡng đem về làm quà.
Vũ Thị Ngời
